کد مطلب:31833 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:540

و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا و اذكروا نعمه الله علیكم اذ كنتم اعداء فالف بین قلوبكم[1].

به ریسمان خدا سخت چنگ بزنید و پراكنده نگردید.

و نعمت خدا بر شما را به یاد آرید، آن هنگام كه دشمن یكدیگر بودید و خداوند دلهای شما را به یكدیگر مهربان ساخت.

حضرت امیرالمومنین در بیانی شیوا، تصویری روشن از وضعیت اعراب دوران جاهلیت ارائه می دهد:

« خداوند محمد را- كه درود خداوند بر او و خاندانش باد- برانگیخت، در حالی كه ترساننده تمام عالم بود و امین وحی خداوند، و شما ای گروه عرب بدترین آیین را داشتید و در بدترین سرزمینها زندگی می كردید در

[صفحه 65]

میان صخره های سخت و مارهای خطرناك زندگی می كردید، آب كدری می نوشیدید و غذای نامطبوع می خوردید. خون یكدیگر می ریختید و پیوند خویشاوندی گسسته می كردید. بتها در میان شما برپا بود و گناهان، شما را سخت در بند كشیده بود.»[2].

به بركت تلاشهای طاقت فرسای پیامبر رحمت[3]، همان اعراب خونریز و خشن دوران جاهلیت به مرتبه ای رسیدند كه خداوند چنین اعلام فرمود:

انما المومنون اخوه فاصلحوا بین اخویكم[4].

مومنانی با یكدیگر برادرند، پس میان برادران صلح و آشتی برقرار سازید.

از همین رو، وقتی پیامبر به مدینه آمد برنامه مواخاه را اجرا فرمود و دستور داد مسلمانان دو به دو با یكدیگر عقد برادری ببندند. و این پیوند برادری میان مسلمانان چنان استوار شد كه انصار با وجود آن كه خود نادار و نیازمند بودند، برادران مهاجر را بر خود مقدم می داشتند.[5] و پیامبر می كوشید این الفت و انس و برادری میان مسلمانان دچار خدشه و خطر نگردد. از این رو دستورهای فراوانی در تعالیم آن حضرت و امامان پس از آن بزرگوار در این باره وجود دارد كه دو مورد از آن سفارشها را نقل می كنیم:

امام صادق از قول پیامبر خدا فرمود:

بزرگترین بهره ی مسلمان پس از بهره ی مسلمانی، برادری است كه از وجود او در پیمودن راه خدا

[صفحه 66]

بهره مند شود.[6].

حضرت امیرالمومنین فرمود:

در راه خدا و به خاطر او برادرانی برای خود برگزین و شخص صالح و شایسته را به خاطر شایستگی اش دوست بدار.[7].

در ضمن گفتنی است كه در كتاب شریف بحارالانوار در ابواب حقوق مومنین نسبت به یكدیگر عناوین مختلفی آمده كه برخی از آنها را ذكر می كنیم:

- برادران نسبت به یكدیگر حقوقی دارند كه باید آن را رعایت كنند و نیز رعایت آن حقوق را به یكدیگر یادآوری نمایند.

- پیوند برادری را باید حفظ كرد و حتی دوستیهایی را كه پدران با یكدیگر داشته اند، باید پاس داشت.

- برادری به خاطر خدا فضل بسیار دارد و مومنان با یكدیگر برادرند و این برادری علت و سبب خاصی دارد.

- دوست داشتن مومنان فضل بسیار دارد و همچنین نگاه كردن به ایشان.

- چه چیزی باعث می شود كه برخی از مومنان به برخی دیگر دل می دهند. و نیز بیان انواع برادران.

- حاجت مومنین را باید برآوریم و در این راه باید بكوشیم. برادران مومن را باید گرامی بداریم و دل آنها را شادمان سازیم. باید ایشان را اكرام كنیم و به آنها لطف و محبت نموده ناراحتیها و گرفتاریها را از ایشان برطرف نمائیم و نسبت به انجام امور آنها اهتمام ورزیم.

دیدار برادران و ملاقات ایشان و نیز تشكیل جلسات برای احیای امر ائمه از سفارشهای دیگری است كه در این باب پیرامون آن گفتگو شده است.[8].

[صفحه 69]

صفحه 65، 66، 69.

1. سوره ی آل عمران، آیه ی 102، دنباله ی آیه ی شریفه چنین است: فاصبحتم بنعمته اخوانا و كننتم علی شفا حفره من النار فانقذكم منها. كذلك یبین الله آیاته لعلكم تهتدون. گفتنی است كه در روایات آمده است كه منظور از «حبل الله». یعنی قرآن و یعنی حضرت علی علیه السلام و امامان شیعه علیهم السلام.
2. ان الله بعث محمدا صلی الله علیه و آله و سلم نذیرا للعالمین و امینا علی التنزیل، و انتم معشر العرب علی شر دین و فی شر دار، منیخون بین حجاره خشن و حیات صم. تشربون الكدر و تاكلون الجشب و تسفكون دماءكم و تقطعون ارحامكم. الاصنام فیكم منصوبه و الاثام بكم معصوبه. (نهج البلاغه، خطبه ی 26).
3. و ما ارسلناك الا رحمه للعالمین. (انبیاء/ 107).
4. حجرات/ 10.
5. و الذین تبووا الدار و الایمان من قبلهم یحبون من هاجر الیهم و لا یجدون فی صدورهم حاجه مما اوتوا و یوثرون علی انفسهم و لو كان بهم خصاصه. (سوره ی شرح، آیه ی 90).
6. ما استفاد امرو مسلم فائده بعد فائده الاسلام مثل اخ یستفیده فی الله. (بحارالانوار، ج 71، ص 275).
7. و آخ الاخوان فی الله و احب الصالح لصلاحه. (بحارالانوار، ج 76، ص 275).
8. (بحارالانوار، ج 71، ص 221 تا 420).